29 آذر 1396 12:59
فناوری انواع مختلفی دارد. از جمله دسته بندی های آن می توان به فناوری "سخت" و "نرم" اشاره کرد. فناوری سخت، فناوری کنترل بر "ماده" یا "طبیعت" است، در حالی که فناوری_نرم درصدد کنترل و فرماندهی بر "ذهن و روح" انسان است.
فناوری_سخت بالنسبه "خنثی" است و بار ایدئولوژیک یا ارزشی ندارد، اما فناوری نرم در بعضی شاخه ها به غایت "جانبدار" است و بار ارزشی دارد. همچنین لازم به ذکر است که انتقال فناوری های نرم، دشوار و گاه غیرممکن است.
صنایع_فرهنگی را می توانیم ترکیبی از نقاط مشترک فرهنگ، فناوری و اقتصاد بدانیم. فناوری فرهنگی، معمولاً بر مبنای صنایع فرهنگی تعریف می شود. اما مانند هر صنعت دیگری، صنایع فرهنگی هم نیازمند فناوری هستند. در عین حال که فناوری فرهنگی، فناوری است که عمده ترین کاربرد آن، در صنایع فرهنگی باشد.
صنایع فرهنگی گونه ای از صنعت هستند که به خلق ایده، تولید و توزیع محصولات و خدماتی می پردازند که ماهیت فرهنگی دارند و مخاطب آن ها جنبه های فرهنگی فرد و جامعه است. این صنایع دانش بنیان هستند و قابلیت زیادی برای ایجاد شغل دارند. از آن جایی که تولید فرآورده های فرهنگی بر خلاقیت، مهارت، و استعداد فردی استوار است، صنایع فرهنگی را صنایع خلاق نیز می نامند.
معنی حامل در صنایع فرهنگی را می توان به این صورت دانست که فرآورده های _فرهنگی به طور عمده در زمره ی فرآورده های نرم قرار می گیرند؛ اما معمولاً از طریق یک حامل انتقال می یابند که ممکن است سخت افزاری باشد. مثلاً فیلم سینمایی یک فرآورده ی صنعت فرهنگی است که ماهیت نرم دارد، اما از طریق حاملی به نام لوح فشرده جابه جا شده و به فروش می رسد. در ضمن، در صنایع فرهنگی باید بین حامل و محمول تفاوت قائل شویم.
از سوی دیگر، فرآورده های فرهنگی، خود به عنوان ظرف عمل می کنند که دارای مظروفی است و آن محتوای فرآورده فرهنگی است. مثلاً فیلم سینمایی یک فرآورده ی صنعت فرهنگی است که دارای محتوا و پیامی است. ولیکن تولید فیلم، بالنسبه مستقل از محتوا (مظروف)، نیازمند فناوری است. ظرف و مظروف نیز از جمله مواردی هستند که در صنایع فرهنگی باید برای آن تفاوت قائل شویم.
صنایع فرهنگی انواع مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به نمایش و تئاترها، سینما، مد، گردشگری (فرهنگی، بین المللی، بومی)، دکوراسیون، طراحی (طراحی لباس، طراحی صنعتی، طرحی هنری و نوع محصول)، معماری، ورزش، اوقات فراغت، ادبیات (داستان، رمان، شعر)، موسیقی، چاپ و نشر (مجازی و کاغذی) و رسانه (شامل رادیو، تلویزیون، روزنامه، نشریات) اشاره کرد.
اهمیت صنایع فرهنگی از منظرهای اقتصادی، فرهنگی، دفاعی، نوآوری و خلاقیت، اجتماعی، زیست محیطی و هویت ملی موردتوجه است. منظر اقتصادی اشتغال زایی، تولید ثروت، درآمدزایی و گردش_مالی، مبادلات_خارجی، فقرزدایی و مشارکت در توسعه پایدار را در خود دارد.
منظر فرهنگی شامل صدور فرهنگ ایرانی_اسلامی به جهان، دفاع فعال از فرهنگ و حفظ تنوع فرهنگ بومی و ملی است. کمک به جریان آزاد ایده ها، خلق مفاهیم نوآوری نیز از جمله مواردی است که در راستای نوآوری و خلاقیت مورد توجه قرار می گیرد.
از منظر دفاعی پشتوانه امنیت و اقتدار_ملی و صدور پیام انقلاب و از منظر اجتماعی بهبود فرهنگ عمومی، افزایش خودباوری، پرورش همبستگی و اتحاد بررسی می شود. همچنین هویت ملی با حفظ میراث و حفظ ارزش ها و زیست محیطی با سازگاری با محیط زیست موردتوجه است.
سیدمحمدحسین سجادی نیری، دبیرستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز